تأثیر زمان برداشت برخصوصیات کمی و کیفی بذر بارهنگ‌کبیر (L. Plantago major)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 ریس پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

زمان برداشت بذر یکی از مهمترین عوامل موثر بر کیفیت آن است. به منظور تعیین زمان برداشت بر کمیت و کیفیت بذر بارهنگ کبیر آزمایشی در دو مرحله در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در مرحله اول شش اکوتیپ بارهنگ (بیرجند، قائن، تربت حیدریه، مشهد، کلات و بجنورد) کشت و سنبله گیاهان در شش مرحله (15، 30، 45، 60، 75 و 90 روز پس از 50 درصد گرده­افشانی) برداشت و سپس جوانه‌زنی بذرها در آزمایشگاه بررسی شد. تعداد سنبله در بوته و طول آن پس از 50 درصد گرده­افشانی افزایش یافت و به ترتیب در 75 و 60 روز پس از آن به حداکثر رسید. اکوتیپ کلات کمترین تعداد و کوتاهترین سنبله­ها را داشت، در صورتی که اکوتیپ­های بیرجند و بجنورد سنبله­های بلندتری را تولید کردند. در اکوتیپ کلات و بجنورد حداکثر وزن بذر در سنبله 90 روز پس از 50 درصد گرده­افشانی بدست آمد، درحالی­که سایر اکوتیپ­ها در 75 روز پس از 50 درصد گرده­افشانی حداکثر وزن بذر در سنبله را داشتند. بیشترین درصد و سرعت جوانه­زنی، شاخص بنیه طولی و بنیه وزنی گیاهچه را اکوتیپ قائن در 75 روز پس از 50 درصد گرده افشانی داشت، در صورتی در اکوتیپ تربت حیدریه بالاترین صفات ذکر شده در 45 روز پس از 50 درصد گرده افشانی مشاهده شد. در اکوتیپ های قائن، تربت حیدریه و مشهد، تأخیر در برداشت از 75 روز پس از 50 درصد گرده افشانی سبب ریزش بذر و کاهش جوانه‌زنی بذرها شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of harvesting time on quantity and quality characteristics of common plantain (Plantago major L.) seeds

نویسندگان [English]

  • Alireza Rabiei 1
  • Ahmad Nezami 2
  • Morteza Goldani 1
  • Mohammad Khajeh Hoseini 1
  • Mahdi Nasiri Mahalati 1
چکیده [English]

Harvesting time is one of the most important factors affecting the seed quality. In order to determine the effects of harvesting time on quantity and quality of plantago major seeds, two experiments were carried out in the Ferdowsi University of Mashhad in 2014. In the first experiment six plantain ecotypes (Birjand, Ghaen, Torbat Hydarieh, Mashhad, Kalat and Bojnord) grown in the field and plant spikes were harvested  in six  stages with 15 days interval (15, 30, 45, 60, 75 and 90 days after 50% pollination), then germination of harvested seed was tested in the laboratory. Number of spike per plant and its length after 50% of pollination increased and reached to the maximum in 75 and 60 days after that, respectively. Kalat ecotype had the fewest and the shortest spikes, while Birjand and Bojnoord ecotypes produced the longest spikes. The maximum seed weight per spike for Kalat and Bojnoord ecotypes was obtained at 90 days after 50% pollination, while in the other ecotypes it was observed at 75 days after that. The highest germination, speed germination length and weight vigor index in Ghaen ecotype was observed at 75 days after 50% pollination, while in the Torbat Hydarieh ecotype they were observed at 45 days after 50% pollination. In Ghaen, Torbat Hydarieh and Mashhad ecotypes delaying in harvest time of 75 days after 50% pollination causes seed losses and reduction in seed germination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecotype
  • Germination
  • Germination speed
  • ‌ Harvest time
  • Inflorescence

مراجع

Abdul-Baki, A. A. and Anderson, J. D. 1973.  Vigor determination in soybean seed by multiple criteria. Crop Science. 13: 630-633. (Journal)
Aufhammer, W., Czuczorova, D., Kaul H.O., and Kruse, M. 1998. Germination of grain amaranth (Amaranthus hypochondriacus × A. hybridus): effects of seed quality, temperature, light, and pesticides. European Journal of Agronomy. 8: 127-135. (Journal)
Andersson, L. and Milberg, P. 1998. Variation in seed dormancy among mother plants, populations and years of seed collection. Seed Science Research. 8: 29-38. (Journal)
Avila, M. R., Braccini, A. L., Motta, I. S., Scapim, C. A. and Braccini, M. C. L. 2003. Sowing seasons and quality of soybean seeds. Scientia Agricola. 60 (2): 245-252. (Journal)
Bradford, K. J. 2004. Seed Production and Quality. Chapter III: Pollination, Fertilization and Embryogenesis: 11–13. (Journal)
Davodi, SH., Mir-Mahmoudi, T. and Khalili Aghdam, N. 2013. Determination of the optimum time of seed harvesting in some wheat cultivars. Journal of Seed Science and Technology. 2 (4): 33-43. (In Persian) (Journal)
Demir, I. and Balkaya, A. 2005. Seed development stages of kale (Brassica oleracea var. acephala L.) genotypes in Turkey. Horticultural Scencei. 32 (4): 147-153. (Journal)
Ekpong, B. and Sukprakarn, S. 2008. Seed physiological maturity in dill (Anethum graveolens L.). Kasetsart Journal. 42: 1-6. (Journal)
Ghasemi-Golezani, K., Sheikhzadeh-Mosaddegh, P., Shakiba, M. R., Mohamadi, A. and Nasrollahzadeh, S. 2011. Development of seed physiological quality in winter oilseed rape (Brassica napus L.) cultivars. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 39 (1): 208-212. (Journal)
Hampton, J. G., Boelt, B., Rolston, M. P. and Chastain, T. G. 2013. Effects of elevated CO2 and temperature on seed quality. Journal of Agricultural Science. 151: 154-162. (Journal)
ISTA. 2010. International rules for seed testing. Edition 2010. Basserdorf, Switzerland: International Seed Testing Association.
Jamilah, J., Sharifa, A. A. and Sharifah, N. R. S. A. 2012. GC-MS Analysis of Various Extracts from Leaf of Plantago major Used as Traditional Medicine. World Applied Sciences Journal. 17: 67-70. (Journal)
Kumar Verma, M., Srivastava, B. K. and Singh, M. P. 2004. Effect of pod position and stage of harvesting on the seed quality of Okra (Abelmoschus Esculentus (L) Moench). International Journal of Vegetable Science. 31 (1): 73-74. (Journal)
Maroufi, K., Farahani, H.A. and Aghdam, A.M., 2011. Effect of Nanopriming on germination in sunflower (Helianthus Annus L.). Advances in Environmental Biology. 5 (13): 3747-3751. (Journal)
Mohtadi Ilkhani zadeh, H., Mir Mahmoodi, T. and Khaliliaqdam, N. 2014. Effect of different harvesting times on the seed quality of barley cultivars. Journal of Biological Sciences. 14 (8): 532-536. (Journal)
Moussavi Nik M., Babaeian M. and Tavassoli A. 2012. Effects of seed position on the parental plant on seed weight and nutrient content of wheat (Triticum aestivum) grain in different genotypes. Annals of Biological Research. 3(1): 534-542. (Journal)
Muasya, R. M., Lommen, W. J. M., Auma, E. O. and Struik, P. C. 2006. Relationship between variation in quality of individual seeds and bulk seed quality in common bean (Phaseolus vulgaris L.) seed lots. Netherlands Journal of Agricultural Science. 54 (1): 5-16. (Journal)
Muasya, R. M., Lommen, W. J. M., Auma, E. O. and Struik, P. C. 2008. How weather during development of common bean (Phaseolus vulgaris L.) affects the crop's maximum attainable seed quality. Netherlands Journal of Agricultural Science. 56 (1/2): 85-100. (Journal)
Siddique, A. B. and Wright, D. 2003. Effects of Time of Harvest at Different Moisture Contents on Seed Fresh Weight, Dry Weight, Quality (Viability and Vigour) and Food Reserves of Peas (Pisum sativum L.). Asian Journal of Plant Sciences. 2 (13): 983-992. (Journal)
Vasudevan, S. N., Sudarshan, J. S., Kurdikeri, M. B. and Dharmatti, P. R., 2008. Influence of harvesting stages on seed yield and quality in Fenugreek. Karnataka Journal of Agricultural Sciences. 21 (1): 122-124. (Journal)
Zakaria M.S., F. Golzardi and S. Vazan. 2014. Environmental  maternal  effects  on  drought  and  salinity tolerance  of  common  plantain  (Plantago  major L.)  At germination and seedling growth stage. Journal of blodiversity and environmental sciences. 5(2): 578- 585. (Journal)
Zarinkamar, F. and A. Marzban. 2010. Effects of altitude on anatomy of Plantago major and Plantago lanceolata. Iranian Society of Biology. 23 (4): 532-540. (In Persian) (Journal)
علوم و تحقیقات بذر ایران
دوره 5، شماره 2
تیر 1397
صفحه 37-46

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار