جمع‌آوری و ارزیابی بذر ذخایر ژنتیکی ارزنهای بومی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

محقق و عضو هیات علمی بخش علوم زراعی باغی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی

10.22124/jms.2024.8035

چکیده

ارزن‌ها با توجه به دوره رشد کوتاه، تحمل به شوری و کم آبیاری، قابلیت بکارگیری برای تولید علوفه بویژه در زمین‌های حاشیه‌ای را دارند. نمونه‌های ژنتیکی بومی متعددی از این گیاهان در مناطق مختلف کشور وجود دارند. از طرفی، گسترش، ترویج و توسعه مزارع و ارقام جدید و یا تغییر الگوی کشت باعث مهجور شدن و در نهایت از بین رفتن نمونه‌های ژنتیکی بومی گیاهان زراعی می‌گردد. لذا در این تحقیق  منابع ژنتیکی ارزن‌های بومی ایران به­منظور حفاظت و بهره‌برداری، جمع‌آوری و تنوع موجود در بذر و مکان‌های جمع‌آوری آن‌ها بررسی گردید. مجموعا 140 نمونه‌ شامل 85 نمونه‌ ارزن معمولی و 55 نمونه‌ ارزن دم روباهی، از 15 استان جمع‌آوری شد. مواد جمع‌آوری شده از  ارتفاع 820 تا 1970 متری از سطح دریا پراکنش داشتند. نمونه‌هایی از مناطقی با شوری بالا جمع‌آوری شدند. آماره‌های پراکندگی و تمایل به مرکز، ضرایب تنوع ژنتیکی و همچنین ضریب همبستگی برای داده‌های 25 مشخصه حاصل از مکان‌های جمع‌آوری و 10 صفت دانه‌ محاسبه گردید. تنوع ژنتیکی خوبی در اکثر صفات مرتبط با دانه در هر دو محصول دیده شد. نوع بافت اندسپرم دانه از کاملا شیشه‌ای (واکسی) تا کاملا نشاسته‌ای در هر دو محصول تغییر‌ می‌کرد. شاخص شنون بیشترین مقدار را برای شکل میوه نشان داد. در ارزن دم روباهی، ارتفاع محل جمع آوری با رنگ بذر لخت همبستگی مثبت معنی‌داری نشان داد (p<0.01, r=0.583). با انجام این تحقیق حدود 90% به موجودی کلکسیون ارزن‌های بومی کشور افزوده شد. وجود تنوع ژنتیکی در صفات دانه، موید وجود این تنوع برای سایر صفات زراعی و مورفولوژیکی گیاه است که می‌تواند برای به‌نژادی ارزن استفاده شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Seed collection and evaluation of Iranian millets genetic resources

نویسندگان [English]

  • MohammadReza Abbasi
  • Abdollah Hasanzadeh
Researchers and Faculty members, Horticarltural and Crop Departments, Research Centers of Agricultures and Natural Resources, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
چکیده [English]

Millets have short growth cycle, and tolerant to drought and salt conditions, so they are good candidate to produce fodder in marginal lands. There are many millet landraces in the country. Development and extension of new varieties and farms or changing in cropping patterns result to extinct local landraces. This study was conducted to collect of millets landraces all over the country. Totally, 140 accessions were collected consisted of 85 accessions of common millet, and 55 accessions of foxtail from 15 provinces. Geographical altitude of the collection sites differed from 820 to 1970 m. Some millet germplasms collected from high salty lands. Statistically, as well as correlation coefficients were calculated for 25 characteristics of the collection site and 10 seed traits. There were good levels of diversity for seed traits in 2 studied crops. Endosperm texture differed from completely waxy to completely starchy in the 2 species. Pearson correlation coefficients showed there was a positive significant correlation between geographical altitude and grain color (p<0.01, r= 0.583), in the fox tail millets. During this study the Iranian millet genetic resources increased to 90% of the first collection. Since there were high levels of genetic diversity for grain characters, it can be expected for other agro-morphological traits too, that makes the collection suitable for millet breeding.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Collection
  • Common millet
  • Foxtail millet
  • Germplasm

Abbasi, M.R. 2004. A Report on management of sorghum and millets genetic resources. ICRISAT (International Crop Research Institute for the Semi-Arid Tropics), Heydarabad, Patancheru, India. 32 pp. (Technical report)

Abbasi, M.R. 2015. Collection of sorghum and millet landraces to enhancement gene bank collection. Final  report, AREEO, 49421/1395, 57 P. (Technical report)

Abbasi, M.R., HajHassani, M., Mirakhorli, A., Hamzehnejad, A., Nakhaei, A., Khakizadeh, G., Alitabar, R., Kanani, R., Asadipour, M., Nadali, F., Mokhtarpour, H., Azizi, Z., Shahriari, A., Rakhshandeh, M., Mostafaei, H., Safari, S., Abadouz, G., Manouchehri, H., Habibifar, S., Mahdipour, A., Amirabadizadeh, H., Habibifar, S., Kazerani, N., Lesani, S.N., Askari, A.H., Fathi, A., Abbasi, M.K., Ghuchigh, H., Soltani, A., Ghasemi, A., Karami, M.J., Zamanyan, M., Anahid, S., Pourpayghambar, M. and Beheshti, A.R., 2020. Collection of Iranian Melilotus Genetic Resources for Conservation and Utilization. Iranian Journal of Seed Research 7, 135-149. Doi:10.29252/yujs.7.1.135, (In Persian)(Journal)

Bandyopadhyay, T., Jaiswal, V. and Prasad, M. 2017. Nutrition potential of foxtail millet in comparison to other millets and major cereals. The Foxtail Millet Genome. Springer, Cham., pp. 123-135. (Book)

Boukail, S., Macharia, M., Miculan, M., Masoni, A., Calamai, A., Palchetti, E. and Dell’Acqua, M. 2021. Genome wide association study of agronomic and seed traits in a world collection of proso millet (Panicum miliaceum L.). BMC Plant Biology, 21, pp.1-12. Doi:10.1186/s12870-021-03111-5. (Journal)

Chang, K. 1968. Archeology of ancient China: Recent research reveals recurrent themes of the ancient world and salient features that are uniquely Chinese. Science 162(3853): 519–526. DOI: 10.1126/science.162.3853.519 (Journal)

FAO. 1995. Sorghum and millets in human nutrition. (Food and Nutrition Series, No. 27), ISBN 92-5-103381-1(Book)

Fukunaga, K. and Kawase, M. 2024. Crop evolution of foxtail millet. Plants. 13(2):218, Doi: 10.3390/plants13020218 (Journal)

Gepts, P. 2006. Plant genetic resources conservation and utilization: the accomplishments and future of a societal insurance policy. Crop Science, 46(5): 2278-2292, Doi: 10.2135/cropsci2006.03.0169 (Journal)

Gyulai, G., Lágler, R., Holly, L. and Horváth, L. 2012. The hungarian gene bank collections of common millet (Panicum miliaceum) and the application to conservation genetics. European Journal of Plant Science Biotechnology, 6: 69-102. (Journal)

Hachiken, T., Sato, K., Hasegawa, T., Ichitani, K., Kawase, M. and Fukunaga, K. 2013. Geographic distribution of Waxy gene SNPs and indels in foxtail millet, Setaria italica (L.) P. Beauv. Genetic Resources and Crop Evolution, 60:1559-1570, Doi: 10.1007/s10722-012-9942-3 (Journal)

IBPGR. 1985. Descriptors for Panicum miliaceum and P· sumatrense. International Board for Plant Genetic Resources, Rome. (Conference)

Krishnamurthy, L., Upadhyaya, H.D., Gowda, C.L.L., Kashiwagi, J., Purushothaman, R., Singh, S. and Vadez, V. 2014. Large variation for salinity tolerance in the core collection of foxtail millet (Setaria italica (L.) P. Beauv.) germplasm. Crop and Pasture Science, 65(4): 353-361, Doi: 10.1071/CP13282 (Journal)

Liu, M., Qiao, Z., Zhang, S., Wang, Y. and Lu, P., 2015. Response of broomcorn millet (Panicum miliaceum L.) genotypes from semiarid regions of China to salt stress. The Crop Journal, 3(1): 57-66. Doi: 10.1016/j.cj.2014.08.006 (Journal)

Narciso, J.O. and Nyström, L. 2023. The genetic diversity and nutritional quality of proso millet (Panicum miliaceum) and its Philippine ecotype, the ancient grain “kabog millet”: A review. Journal of Agriculture and Food Research, 11: 100499. Doi: 10.1016/j.jafr.2023.100499 (Journal)

NIAS, 2015. Descriptors for Pannicum miliaceum and Setaria italica. NIAS Gene Bank, Japan, Access date 2015-09-08: https://www.gene.affrc.go.jp/manuals-plant_characterization_en.php

Purseglove, J.W. 1972. Tropical crops: monocotyledons, Vol. 1. Londres, Longman Group Limited. 334 p. (Book)

Ramesh, P., Juturu, V.N., Yugandhar, P., Pedersen, S., Hemasundar, A., Yolcu, S., Chandra Obul Reddy, P., Chandra Mohan Reddy, C.V., Veerabramha Chari, P., Mohan, R. and Chandra Sekhar, A. 2023. Molecular genetics and phenotypic assessment of foxtail millet (Setaria italica (L.) P. Beauv.) landraces revealed remarkable variability of morpho-physiological, yield, and yield‐related traits. Frontiers in Genetics, 14, p.1052575, Doi: 10.3389/fgene.2023.1052575, (Journal)

Tadele, Z. 2016. Drought adaptation in millets (pp. 639-662). InTech. (Book)

Upadhyaya, H.D., Vetriventhan, M., Deshpande, S.P., Sivasubramani, S., Wallace, J.G., Buckler, E.S., Hash, C.T. and Ramu, P. 2015. Population genetics and structure of a global foxtail millet germplasm collection. The Plant Genome, 8(3): 2015-07. Doi.:10.3835/plantgenome2015.07.0054 (Journal)

Upadhyaya, H.D., Vetriventhan, M., Dwivedi, S.L., Pattanashetti, S.K. and Singh, S.K. 2016. Proso, barnyard, little, and kodo millets. In Genetic and genomic resources for grain cereals improvement Academic Press. (Book)

Vetriventhan, M., Azevedo, V.C., Upadhyaya, H.D. and Naresh, D. 2019. Variability in the global proso millet (Panicum miliaceum L.) germplasm collection conserved at the ICRISAT genebank. Agriculture, 9(5): 112, Doi:10.3390/agriculture9050112 (Journal)